دستور زبان

مضاف و مضاف‌الیه

در زبان آلمانی چهار حالت دستوری وجود دارد: حالت فاعلی، حالت آکوزاتیو، حالت داتیو و حالت گِنیتیو (یا اضافه). با حالت گنیتیو می‌توان مالکیت یا تعلق را بیان کرد. یک اسم را می‌توان با استفاده از حالت گنیتیو به اسمی دیگر متصل و با کمک آن بیان کرد که چه، به چه کسی یا چیز دیگری تعلق دارد. در فارسی معمولا از عبارت مضاف و مضاف‌الیه استفاده می‌شود. برای نمونه در ترکیب "موی سر"، مو مضاف است و سر مضاف‌الیه.

 

اسم در نقش مضاف‌الیه
در زبان آلمانی در مواردی که مضاف‌الیه اسم خاص نباشد، معمولا پس از مضاف قرار می‌گیرد، همانگونه که در فارسی معمول است.
 

Ist das deine Kaffeetasse?
Nein, das ist die Kaffeetasse des Regisseurs.

Ist das Nicos Hut?
Nein, das ist der Hut der Schauspielerin.

Sind das unsere Drehbücher?
Nein, das sind die Drehbücher des Kamerateams.

Sind das eure Mikrofone?
Nein, das sind die Mikrofone der Tonassistenten.
 

در حالت اضافه حرف تعریف اسمی که به عنوان مضاف‌الیه به کار می‌رود، تغییر می‌کند. افزون بر آن در پایان اسمی که حرف تعریف آن مذکر یا خنثی است، پسایند -s اضافه می‌شود. این پسایند به اسم‌هایی که حرف تعریف آن‌ها مؤنث است یا در حالت جمع قرار دارند، افزوده نمی‌شود.

   

حالت گنیتیو (اضافه)

مذکر

(der/ein Regisseur)

       

 

des/eines Regisseurs

مؤنث

(die/eine Schauspielerin)

 

der/einer Schauspielerin

خنثی

(des/eines Kamerateam)

 

das/ein Kamerateams

جمع

(die Tonassistenten)

 

der Tonassistenten

 

به اسم‌هایی که به یکی از حروف -s, , -z یا -x ختم می‌شود، در حالت گنیتیو پسایند -es اضافه می‌شود.

Herr Friese ist der Besitzer des Hauses.

 به ویژه به اسم‌های تک‌سیلابی اغلب می‌توان از دو پسایند ذکر شده، یعنی -s یا -es استفاده کرد.

Das Ende des Film(e)s ist sehr traurig.
Der Autor des Buch(e)s ist ein berühmter Schriftsteller.

اصطلاحات دستوری به آلمانی:

در زبان آلمانی چهار حالت دستوری وجود دارد که به آنها Fälle یا Kasus می‌گویند: افزون بر حالت فاعلی، حالت آکوزاتیو و حالت داتیو حالت دستوری دیگری هم وجود دارد که به آن حالت گنیتیو یا اضافه می‌گویند. یک اسم پس از حروف اضافه‌‌ای مشخص یا در نقش مضاف‌الیه در حالت گنیتیو قرار می‌گیرد. با حالت اضافه می‌توان مالکیت یا تعلق را بیان کرد. حروف تعریف در حالت اضافه از این قرارند:

des / eines (مذکر)
der / einer (مؤنث)
des / eines (خنثی)
- / der (جمع)

در پایان اسمی که حرف تعریف آن مذکر یا خنثی است و در حالت اضافه قرار گرفته، اغلب پسایند -s اضافه می‌شود.