Tryb rozkazujący nieformalny w liczbie pojedynczej

a) Formy bez końcówki

W trybie rozkazującym nieformalnym rozróżniamy formę liczby pojedynczej i liczby mnogiej. Formę liczby pojedynczej tworzymy z czasownika w 2. osobie liczby pojedynczej czasu teraźniejszego. Pomijamy przy tym zaimek osobowy oraz końcówkę osobową -st. W przypadku czasowników, których rdzeń kończy się na -s, -ß, -z lub -x, zanika tylko -t. Tak więc nieformalny tryb rozkazujący w liczbie pojedynczej przeważnie nie ma końcówki.

(Du) mach(st) viel Sport. -> Tryb rozkazujący: Mach viel Sport!

(Du) geh(st) oft spazieren. -> Tryb rozkazujący: Geh oft spazieren!

(Du) putz(t) regelmäßig die Zähne. -> Tryb rozkazujący: Putz regelmäßig die Zähne!

(Du) iss(t) mehr Obst. -> Tryb rozkazujący: Iss mehr Obst!

Czasowniki, w których następuje zmiana samogłoski z a na ä, w trybie rozkazującym nie mają przegłosu.

(Du) fähr(st) mit dem Fahrrad zur Arbeit. -> Tryb rozkazujący: Fahr mit dem Fahrrad zur Arbeit!

(Du) schläf(st) genug. -> Tryb rozkazujący: Schlaf genug!

b) Formy z końcówką -e

Wiele form trybu rozkazującego możemy również tworzyć za pomocą końcówki -e. Często jednak jest to tylko różnica stylistyczna:

Mach jeden Tag Sport!
lub:
Mache jeden Tag Sport!

Pierwszy wariant występuje częściej w języku mówionym. Wariant drugi możemy spotkać przede wszystkim w języku pisanym. Niektóre formy kończące się na -e brzmią staroświecko czy pouczająco.

Jeśli czasownik w 2. osobie liczby pojedynczej ma końcówkę -est, w trybie rozkazującym pozostaje -e.

(Du) arbeite(st) nicht zu viel. -> Tryb rozkazujący: Arbeite nicht zu viel!

(Du) öffne(st) das Fenster. -> Tryb rozkazujący: Öffne das Fenster!

Przy zmianie samogłoski z e na i (np. essen -> Iss!) nie dodajemy końcówki -e.

Tryb rozkazujący nieformalny w liczbie mnogiej

Jeśli tryb rozkazujący dotyczy kilku osób, stosujemy formę liczby mnogiej. Tworzy się ją z czasownika w 2. osobie liczby mnogiej czasu teraźniejszego. Pomijamy przy tym zaimek osobowy, lecz końcówkę osobową zostawiamy.

(Ihr) macht viel Sport. -> Tryb rozkazujący: Macht viel Sport!

(Ihr) esst mehr Obst. -> Tryb rozkazujący: Esst mehr Obst!

(Ihr) fahrt mit dem Fahrrad zur Arbeit. -> Tryb rozkazujący: Fahrt mit dem Fahrrad zur Arbeit!

(Ihr) arbeitet nicht zu viel. -> Tryb rozkazujący: Arbeitet nicht zu viel.

Przegląd: Tryb rozkazujący

Regularne formy trybu rozkazującego wyglądają następująco:

Nieformalnie (liczba pojedyncza)	*Trink(e)* viel Wasser!
Nieformalnie (liczba mnoga)	*Trinkt* viel Wasser!
Formalnie	*Trinken Sie* viel Wasser!

Nieregularne formy czasownika sein:

Nieformalnie (liczba pojedyncza)	*Sei* fair!
Nieformalnie (liczba mnoga)	*Seid* fair!
Formalnie	*Seien* Sie fair!

Pojęcia gramatyczne w języku niemieckim:

der Imperativ: Tryb rozkazujący to szczególna forma czasownika. Stosujemy go, by wyrazić prośbę, wezwanie lub rozkaz.