Słowotwórstwo: złożenia

Złożenia: Rzeczowniki złożone

W języku niemieckim można połączyć dwa (lub więcej) rzeczowniki w jeden wyraz o innym znaczeniu. Niemiecki obfituje w takie złożenia, które stanowią ogromną część słownictwa.

Złożenie składa się z wyrazu podstawowego, który zawsze stoi na końcu, oraz z wyrazu lub wyrazów określających, które bliżej wyjaśniają wyraz podstawowy. Rodzajnik wyrazu podstawowego jest także rodzajnikiem złożenia.

Spójrz na wybrane złożenia, które można zbudować na bazie wyrazu Schrank z różnymi wyrazami określającymi:

der Spiegel + der Schrank:
der Spiegelschrank
(szafa z lustrzanymi drzwiami)

die Küche + der Schrank:
der Küchenschrank*
(szafka kuchenna)

das Schlafzimmer + der Schrank:
der Schlafzimmerschrank
(szafa w sypialni)

die Bücher + der Schrank:
der Bücherschrank
(szafa na książki)

* Jeśli tworzymy nowe słowo z dwóch lub więcej rzeczowników, czasami między słowo podstawowe a słowo określające musimy wstawić dodatkową głoskę. Po -e (np. w Küche) często jest to -n. W wielu przypadkach stosujemy -s, czasem też -es, ­-ens lub -er. Z reguły jednak nie budujesz rzeczowników złożonych samodzielnie, a od razu się ich uczysz, podobnie jak innych słów, dlatego nie musisz szukać odpowiednich reguł.

 

Słowo określające to często rzeczownik, ale może to również być czasownik lub przymiotnik, np.:

schlafen + das Zimmer:
das Schlafzimmer

tanken + die Stelle:
die Tankstelle

hoch + das Haus:
das Hochhaus

 

Pojęcia gramatyczne w języku niemieckim:

das Kompositum: Złożenie to wyraz zbudowany z innych, zestawionych ze sobą wyrazów. Często jest rzeczownikiem, może jednak być także na przykład czasownikiem lub przymiotnikiem. Poszczególne części złożenia mogą także należeć do różnych części mowy. Wyraz podstawowy określa, jaką częścią mowy jest całe złożenie.