können ve müssen modal fiilleri
können ve müssen modal fiillerdir. Modal fiiller cümlede çoğunlukla ikinci bir fiil ile birlikte kullanılır. Modal fiil, öznenin ikinci fiil ile ifade edilen eylemle olan ilişkisini tanımlar.
Bir eylemin yalın bildirimi:
Ich stehe auf.
können modal fiili: Bir olasılığı ya da bir yeteneği tanımlar:
Ich kann aufstehen. (Ağır hasta ya da yaralı değilim. Kalkabilecek durumdayım.)
müssen modal fiili: Bir zorunluluğu tanımlar:
Ich muss aufstehen. (Bir randevum var veya işe gitmem lazım. Kalkmak mecburiyetindeyim.)
Modal fiillerin çekimi
Modal fiiller “normal” fiillerden farklı çekimlenir:
-
Modal fiiller tekil hâlde sıklıkla çoğul hâldekinden farklı bir ünlü alır.
- Birinci ve üçüncü tekil şahıs formları aynıdır ve fiil son ek almaz.
Örnek: müssen
| Tekil: | |
| 1. Şahıs | ich muss |
| 2. Şahıs | du musst |
| 3. Şahıs | er/sie/es muss |
| Çoğul: | |
| 1. Şahıs | wir müssen |
| 2. Şahıs | ihr müsst |
| 3. Şahıs | sie müssen |
| Resmî: | Sie müssen |
Cümle içinde modal fiiller
- Şimdiki zamandaki basit bir bildirim cümlesinde modal fiil çekimli olarak ikinci konumda yer alır.
- İkinci fiil mastar hâlinde cümle sonuna gelir. Başka bir ifadeyle bu fiil çekimlenmez.
|
Cümle ögeleri tabii ki yer değiştirebilir. Ancak modal fiilin ve mastarın yeri değişmez: Morgen muss ich arbeiten.
|
Almanca dil bilgisi terimleri: das Modalverb: Modal fiiller çoğunlukla ikinci bir fiil ile ilişkilendirilen ve bu fiili daha iyi belirten fiillerdir. Ör. bir şey yapma olanağının veya gerekliliğinin olup olmadığını belirtirler. Şimdi zamandaki bir cümlede modal fiil çekilir, ikinci fiil ise mastar hâlinde kalır. der Infinitiv: Mastar, fiilin çekimlenmemiş, temel formudur. Fiiller bu formda normal olarak kelime hazinelerinde ya da sözlüklerde bulunur. Almanca fiil mastarları çoğunlukla -(e)n ile biter. |