Resmî olmayan kullanımda emir cümleleri: Tekil
a) Fiilde son ek olmadan kullanım şekli
Resmî olmayan emir cümlelerinde tekil form ve çoğul form ayırt edilir. Tekil form şimdiki zaman 2. tekil şahıstaki fiil kullanımı gibi oluşturulur. Şahıs zamiri ve ikinci tekil şahıstaki fiil eki -st kullanılmaz. Fiil kökü -s, -ß, -z veya -x ile biten fiillerde sadece -t düşer. Tekil formda resmî olmayan emir cümlesindeki fiiller genelde hiçbir ek almaz.
(Du) mach(st) viel Sport. -> imperativ: Mach viel Sport!
(Du) geh(st) oft spazieren. -> imperativ: Geh oft spazieren!
(Du) putz(t) regelmäßig die Zähne. -> imperativ: Putz regelmäßig die Zähne!
(Du) iss(t) mehr Obst. -> imperativ: Iss mehr Obst!
a sesinden ä sesine olmak üzere ünlü değişimine uğrayan fiiller emir cümlelerinde üzerine çift nokta koyulan ä (Umlaut) almazlar.
(Du) fähr(st) mit dem Fahrrad zur Arbeit. -> imperativ: Fahr mit dem Fahrrad zur Arbeit!
(Du) schläf(st) genug. -> imperativ: Schlaf genug!
b) -e son ekiyle olan özel kullanım şekilleri:
Birçok emir cümlesi formları -e son ekiyle de oluşturulabilir. Aşağıdaki iki cümle arasında üslup açısından bir fark vardır:
Mach jeden Tag Sport!
veya:
Mache jeden Tag Sport!
İlk cümledeki kullanım daha çok konuşma dilinde yaygındır. İkinci cümledeki kullanımla ise öncelikle yazılı dilde karşılaşılır. -e ile yapılan bazı emir cümlesi kullanımları eski bir dil kullanımı veya eğitsel bir dil kullanımı olarak algılanır.
Fiil ikinci tekil şahısta -est son ekini alıyorsa, emir cümlesi fiilindeki -e kalır.
(Du) arbeite(st) nicht zu viel. -> Imperativ: Arbeite nicht zu viel!
(Du) öffne(st) das Fenster. -> Imperativ: Öffne das Fenster!
e sesinden i sesine olmak üzere ünlü değişimine uğramanın söz konusu olduğu durumlarda (ör. essen -> Iss!) -e son eki kullanılmaz.
Resmî olmayan kullanımda emir cümleleri: çoğul
Emir cümlesi ile birden fazla insana hitap edilmesi durumunda çoğul form kullanılır. Çoğul form, 2. çoğul şahıstaki fiil kullanımı ile oluşturulur. Şahıs zamiri düşer, ancak son ek değişmeden kalır.
(Ihr) macht viel Sport. -> Imperativ: Macht viel Sport!
(Ihr) esst mehr Obst. -> Imperativ: Esst mehr Obst!
(Ihr) fahrt mit dem Fahrrad zur Arbeit. -> Imperativ: Fahrt mit dem Fahrrad zur Arbeit!
(Ihr) arbeitet nicht zu viel. -> Imperativ: Arbeitet nicht zu viel.
Genel çerçeve: emir cümleleri
Emir cümlelerinin düzenli kullanımları aşağıdaki gibidir:
|
Resmî olmayan (Tekil) |
Trink(e) viel Wasser! |
|
Resmî olmayan (Çoğul) |
Trinkt viel Wasser! |
| Resmî | Trinken Sie viel Wasser! |
sein fiilin düzensiz kullanımları:
|
Resmî olmayan (Tekil) |
Sei fair! |
|
Resmî olmayan (Çoğul) |
Seid fair! |
| Resmî | Seien Sie fair! |
|
Almanca dil bilgisi terimleri: der Imperativ: Emir kipi fiilin özel bir kullanım formudur. Emir cümlesi ile bir rica, istek veya emir ifade edilir. |