Dilbilgisi

Çift hâlli edatlar (3)

Akuzatif ile kullanılan çift hâlli edatlar

Birçok edat her zaman aynı hâlde kullanılır. Ancak farklı hâllerle kullanılmayı gerektiren edatlar da vardır. Bunlar kimi zaman datif kimi zaman akuzatif ile kullanılır. Bu nedenle bu tür edatlara çift hâlli edatlar denir. Dokuz tane çift hâlli edat bulunmaktadır: in, an, unter, über, auf, vor, hinter, neben ve zwischen.

Bunlar bir yön bildiriyorsa ve Wohin …? Sorusuna cevap veriyorsa akuzatif ile kullanılmayı gerektirir.

İki adam bir raflı dolabı kamyona koyuyor.
null DW

Wohin legen die Männer das Regal?
Sie legen das Regal in den Lastwagen.

Selma ve ailesi eşyalarını topluyorlar ve kamyona yüklüyorlar:

Ibrahim stellt die Kiste in den Lastwagen.
Aya stellt den Spiegel an die Wand.
Selma stellt die Tasche unter den Tisch.
Aya hängt die Jacken über den Stuhl.
Selma setzt den Teddy auf die Tasche.
Ibrahim legt den Teppich vor den Schrank.
Selma stellt die Stühle hinter das Regal.
Aya legt die Lampe neben den Schrank.
Ibrahim stellt die Kiste zwischen die Stühle.

 

Kısa formlar

Bazı edatlar, sonrasından gelen artikel ile birleşerek kısa bir formda ifade edilir:

in + das = ins
an + das = ans

Edat ve artikellerden elde edilen başka kısaltmalarla da karşılaşabilirsin, ancak bunlar çok sık kullanılmaz.

 

Yön bildiren fiiller

1. legen, stellen ve setzen fiilleri bir hareketi niteler ve hemen hemen her zaman şunları gerektirir:

  • ... bir akuzatif nesne:

Aya legt die Bücher in die Kiste.

  • ...Wohin ...? sorusunu tamamlayan bir tümleç:

Aya legt die Bücher in die Kiste.

Bu nedenle bu fiiller, çok büyük oranda akuzatif gerektiren bir çift hâlli edat ile kullanılır.

 

2. Akuzatif ile kullanılan çift hâlli edatlar, ayrıca bir şeyleri nereye yatık veya dik bir şekilde koyulduğunu ifade etmek için kullanılır. Bu durumlarda sollen (ikinci bir fiil olmadan), kommen veya gehören fiilleri kullanılır.

Die Lampe soll über den Tisch.
Der Teddy kommt auf das Bett.
Das Familienfoto gehört an die Wand.

 


 

Almanca dil bilgisi terimleri:

die Wechselpräposition: Çift hâlli edatlar, iki farklı hâlde de kullanılabilen yer edatlarıdır. Wo ...? sorusuna cevap veriyorsa datif ile kullanılır, Wohin ...? sorusuna cevap veriyorsa akuzatif ile kullanılır.